„Całe to bieganie z miejsca na miejsce nie przyniesie ci ulgi,
ponieważ podróżujesz w towarzystwie swoich demonów, które śledzą cię na każdym kroku.”
Seneka

Dziś obchodzimy Międzynarodowy Dzień Szczęścia i właśnie z tej okazji organizujemy wiosenne Przebudzenia w Miliczu. W tym roku pod hasłem: Odporność psychiczna nauczycieli.

Trudno być szczęśliwym – i to w szkole – gdy wokół mamy nieszczęśliwych ludzi.

Czym jest szczęście – to niewątpliwie sprawa indywidualna i sfera wrażliwa każdego z nas.

Jednak naukowe dowody nie pozostawiają wątpliwości. Człowiek, w swoim dążeniu i działaniu, zmierza do tego, by wieść życie warte przeżycia. Ludzie, którzy postrzegają swoje życie za wartościowe i są z tego powodu ukontentowani, żyją dłużej i zdrowiej, mają poczucie sprawczości, budują trwałe relacje, chętniej pomagają, mając poczucie bycia częścią czegoś większego. Nasz mózg lepiej się uczy, gdy jest szczęśliwy – lepiej zapamiętuje, kojarzy, tworzy haki pamięciowe, utrwala.

Amerykański psycholog Ed Diener szczęście rozumiał jako bogactwo psychiczne, na które składają się: zadowolenie z życia i poczucie szczęścia, a także poczucie sensu życia, pozytywne emocje i postawy, serdeczne relacje społeczne, interesujące formy aktywności, wartości i cele życiowe, zdrowie somatyczne i psychiczne, zasoby wystarczające do zaspokojenia potrzeb.

Pokazywanie życia wartego sensu to główny motyw naszych aktywności w projekcie „Szczęście w szkole: inspiracje-badania-praktyki”.

Współczesna nauka podaje nam wiele dowodów i przykładów pozytywnych interwencji w szkołach, które wpływają korzystnie na dobrostan nauczycieli i uczniów.

W projekcie UNESCO „Happy Schools” zapytano uczniów, co czyni szkołę szczęśliwą?

• Dobre i przyjacielskie relacje we wspólnocie szkolnej
• Przyjazne nauce środowisko – atmosfera i infrastruktura
• Swoboda odkrywania, wymyślania, zaangażowania
• Duch współpracy
• Pozytywne cechy i postawy nauczycieli

Na nauczycielach skupiamy się w trakcie tegorocznych Przebudzeń. Ich kondycja fizyczna i psychiczna odgrywa kluczową rolę w modelowaniu postaw i zachowań uczniów.

Na konferencji zaprezentujemy wyniki pierwszego w Polsce badania dobrostanu nauczycieli: „DOBROstan nauczycieli”, który realizujemy pod kierunkiem dr Barbary Ostafińskiej-Molik z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z badania dowiemy się, co tak naprawdę nauczycieli boli, co im doskwiera, z czego są zadowoleni, a z czego mniej.

Może to przeczuwamy, bo mamy osobiste doświadczenia, obserwacje?

Jednak dla nas ważne są podstawy naukowe – na czym możemy się oprzeć, by proponować skuteczne interwencje pozytywne, które trwale wzmacniają dobrostan?

W dobie toksycznej pozytywności, łatwej oferty kuglarzy, influencerów, powierzchownego traktowania szczęścia i zachęcania głównie do hedonistycznych zachowań, nie przestajemy wskazywać na źródła dobrego życia, które wymagają wysiłku, zatrzymania się, pracy nad zmianą nawyków, konfrontacji ze swoimi słabościami, by można z nich było wyciągnąć naukę. Nie-unikania trudnych, acz wartościowych doświadczeń, które mogą wywoływać różne emocje.

Nie mamy unikać trudnych emocji, ale umieć sobie z nimi radzić. Wszystkie emocje są ważne, a każda z nich przynosi informację, np. o naszych niezaspokojonych potrzebach.

Jakie są warunki nabywania odporności psychicznej?

Z badań wiemy: umiejętność efektywnego radzenia sobie z wydarzeniami obciążającymi psychicznie kształtuje się:

• w interakcji z bliską, wspierającą osobą,
• dzięki doświadczeniom pozytywnego pokonywania trudności,
• w wyniku zbierania różnych doświadczeń
  i podejmowania wyzwań.

Ważna jest tu refleksja i codzienna praca nad sobą.

Martin Seligman, który w połowie lat 90. XX wieku stworzył pojęcia psychologii i edukacji pozytywnej (the science of happiness), określił to mianem „rozkwitu”.

Najbliższe Seligmanowskiemu „rozkwitowi” (flourishing) są pojęcia „prosperowanie” lub „życie dobrze przeżyte”. Podkreśla się w nich działanie, realizowanie zadań oraz dynamikę procesów. W tym ujęciu istotne staje się to, co robię ze swoim życiem, w jakim kierunku się zmieniam.

Taką ideę szczęścia promujemy.

Nikogo nie można uszczęśliwiać na siłę, dlatego warto, by – może właśnie dzisiaj – zapytać siebie, zapytać innych:

Czym dla Ciebie jest szczęście?

Czym dla Ciebie jest dobre życie?

Co sprawia, że Twoje życie jest warte przeżycia?

„Nie jestem tym, co mi się przytrafiło. Jestem tym, czym zdecydowałem się zostać.” – Carl Gustav Jung