„Jeśli myślisz, że coś ci się uda lub jeżeli myślisz, że coś ci się nie uda – w obu przypadkach masz rację.”
Henry Ford

Wczoraj uczestniczyłam w warsztatach prowadzonych przez członkinie Polskiego Towarzystwa Psychologii Pozytywnej, dr Annę Werner-Maliszewską i Agnieszkę Zawadzką-Jabłonowską w ramach konferencji pt. „Po szczęście i zdrowie do szkoły” organizowanej w ZSO w Kluczborku.

Celem warsztatów było określenie, jakie działania wzmacniają, a jakie osłabiają 4 ważne elementy środowiska szkolnego dzieci i młodzieży:

1. Kultura społeczna: otoczenie rówieśnicze i media
2. Nauczyciele
3. Rodzice/Opiekunowie
4. System jako organizacja szkoły i przekazywane treści

 w czterech składnikach pozytywnego kapitału psychologicznego człowieka:

• Nadzieja
• Optymizm
• Skuteczność
• Rezyliencja

Twórczo pracowaliśmy w 4 drużynach a oto efekty naszej pracy. Wymienię te obszary, które pozytywnie wzmacniają:

Co wzmacnia nadzieję?

Kultura:

• Filmy motywujące – przesyłanie ich uczniom i zachęcanie, by uruchomili na swoich własnych urządzeniach tak, by „przebić” ich bańkę i by potem wyświetlały się im w podpowiedziach właśnie pozytywne treści
• Wzmacnianie współpracy rówieśniczej
• Promowanie rozwoju duchowego, dyskusje o wartościach

Nauczyciele:

• Wzmacnianie pozytywnych relacji z uczniami
• Praca nad wspólnym systemem wartości
• Dawanie pozytywnego przykładu – dbanie o relacje w gronie nauczycielskim
• Praca własna nauczycieli nad sensem pracy
• Wsparcie psychologiczne dla nauczycieli, wsparcie wzajemne w gronie
• Dbanie o samorozwój i motywację nauczycieli

Rodzice/Opiekunowie:

• Dbanie o dobre relacje z dziećmi
• Tworzenie bezpiecznych warunków życia i nauki
• Komunikacja oparta o wartości

System:

• Zapewnienie bezpiecznych warunków rozwoju w szkole, dbanie o dobrą atmosferę
• Elastyczność w proponowaniu metod i treści
• Sprawczość placówki
• Zapewnienie wsparcia wszystkim uczestnikom systemu

Co wzmacnia optymizm?

Kultura:

• Dawanie i zachęcanie do dawania pozytywnej informacji zwrotnej w mediach społecznościowych
• Promowanie bogactwa różnorodności
• Zauważanie i docenianie pozytywnych zachowań w mediach

Nauczyciele:

• Docenianie włożonego wysiłku – u siebie i uczniów
• Stawianie sobie i uczniom adekwatnych wymagań, które nie wywołują lęku i presji ale zaciekawiają i angażują
• Wzmacnianie sił charakteru, pozytywnych postaw
• Rozwijanie pasji jako motywatora różnych działań

Rodzice/Opiekunowie:

• Dawanie pozytywnych informacji zwrotnych, docenianie dziecka
• Nieustanne okazywanie wsparcia
• Tworzenie bliskich relacji
• Zaangażowanie w życie dziecka, nie tylko w sprawy szkolne

System:

• Kultura szkolna wzmacniająca dobre relacje
• Stawianie wymagań możliwych do zrealizowania przez uczestników systemu
• Tworzenie zasad, kodeksów, norm, które budują dobry klimat szkoły
• Realizowanie inspirujących, rozwojowych projektów edukacyjnych

Co wzmacnia skuteczność?

Kultura:

• Dobra współpraca i wskazywanie sojuszników
• Umożliwienie rozwijania pasji
• Pokazywanie korzyści z pozytywnej rywalizacji
• Stawianie na akceptację rówieśniczą
• Wskazywanie korzyści realizowania wspólnego celu
• Kształtowanie norm i wartości
• Wykorzystanie mediów do promowania pozytywnych postaw

Nauczyciele:

• Docenianie zamiast oceniania
• Motywowanie oparte na potencjale osobistym
• Praca na mocnych stronach, wskazywanie mocnych stron w różnych działaniach, odkrywanie talentów
• Indywidualizacja pracy i elastyczność w działaniu
• Samorozwój, podnoszenie kwalifikacji i rozwój kompetencji nauczycieli
• Okazywanie zrozumienia
• Jasne ustalanie zasad współpracy
• Dbanie o dobrostan psychiczny

Rodzice/Opiekunowie:

• Docenianie dzieci, wskazywanie sukcesów
• Wzmacnianie mocnych stron
• Wsparcie
• Relacja oparta o aktywne słuchanie i dialog
• Systematyczność w budowanych trwałych relacji z dziećmi
• Stosowanie metody małych kroków w inspirowaniu, pokonywaniu trudności
• Wyznaczanie celów długo- i krótkoterminowych
• Zadbanie o siebie – modelowanie pozytywnych zachowań
• Odkrywanie wartości, wskazywanie sensu działań
• Ustalanie jasnych zasad funkcjonowania w rodzinie
• Kształtowanie szacunku do innych osób
• Dawanie sobie i dzieciom prawa do odczuwania i przeżywania różnych emocji, w tym radości i smutku
• Zadbanie o zaspokajanie potrzeb

System:

• Przejrzystość przepisów, dostosowanie do realiów i wymogów współczesnego społeczeństwa
• Zadbanie o adekwatne wynagrodzenia kształtujące motywację do pracy
• Sprawczość w postawie dyrektora placówki
• Dostosowanie treści i metod do możliwości uczniów i pracowników
• Pozytywna organizacja pracy: wymagania versus zasoby

Co wzmacnia rezyliencję?

Rezyliencja została zdefiniowana w kilku obszarach: poczucie własnej wartości, wytrzymałość, dobry nastrój, wyuczony optymizm, zdrowy rozsądek, determinacja, współczucie dla siebie, samoregulacja, reakcja relaksacyjna, prawość, gorące serce, bezpieczna więź, tolerancja stresu, wewnętrzny spokój, inteligencja emocjonalna, funkcje wykonawcze. Opisałam je wcześniej na moim blogu – tu.

Kultura:

• Zachęcanie uczniów do dzielenia się motywującymi filmami i inspiracjami w mediach społecznościowych
• Promowanie stosowania wśród uczniów kontraktów, które rozwijają odpowiedzialność za siebie i kolegów/koleżanki
• Promowanie postaw altruistycznych, wzajemnego pomagania sobie
• Higiena cyfrowa jest modna
• Promowanie uważności, pokazywanie korzyści z uważności
• Wspólne doświadczenia rówieśnicze nastawione na pokonywanie trudności w atmosferze zaufania
• Integracja uczniów budująca dobre relacje
• Czas na dobry humor

Nauczyciele:

• Wzajemne wzmacnianie i docenianie swojej pracy i sukcesów
• Podkreślanie pozytywów w interakcji z uczniem
• Celebrowanie sukcesów
• Promowanie optymistycznego stylu atrybucji
• Stosowanie kodeksów wartości i respektowanie ich
• Uważność i kształtowanie postaw empatycznych wśród nauczycieli i w relacji z uczniami
• Integracja grona nauczycielskiego

Rodzice/Opiekunowie:

• Pozytywne wzmocnienia w relacji z dziećmi
• Wzmacnianie optymizmu przez praktykowanie optymistycznego stylu atrybucji
• Ustalanie i respektowanie zasad higieny cyfrowej i zdrowego życia, zdrowego snu
• Rozwijanie w rodzinach inteligencji emocjonalnej
• Gotowość do samorozwoju w obszarze kompetencji rodzicielskich
• Wspólne spędzanie czasu wolnego i doświadczanie pozytywnych uczuć

System:

• Pozytywne rytuały szkolne – celebrowanie dobrych wydarzeń np. Tydzień Szczęścia w Szkole
• Dostarczanie wiedzy i narzędzi nastawionych na wzmacnianie optymistycznego stylu atrybucji w społeczności szkolnej
• Jasne zasady funkcjonowania w szkole
• Promowanie postaw współpracy i wzajemnego pomagania sobie
• Dostarczanie wiedzy i narzędzi oraz promowanie higieny cyfrowej, promowanie zdrowego życia
• Dostosowanie przestrzeni i zajęć do potrzeb uczniów z uwzględnieniem potrzeby regeneracji, relaksu

To tylko niektóre aspekty, pozwalające na głębszą refleksję i zatrzymanie się na pozytywnym kapitale psychologicznym, który możemy kształtować w sobie. Dzięki temu znajdujemy zasoby, by pomagać w odkrywaniu go wśród uczniów. Warto, byśmy to my-dorośli się nad tym pochylali.

Po wczorajszej wieczornej sesji z Magdaleną Bigaj w Akademickim Zaciszu mogłoby pojawić się tam jeszcze więcej rekomendacji, w sferze zarządzania sobą w świecie online…

Na co jeszcze chciałbyś/ chciałabyś zwrócić uwagę?

Poniżej wyniki naszej pracy: